Dramadriehoek (TA)

Stephen Karpman ontwikkelde een eenvoudig maar zeer sprekend diagram voor het analyseren van spelmatig gedrag. Gezien en gehoord worden zijn basisbehoeften van ieder mens. Helaas is ieder van ons in de loop van zijn leven wel eens in deze behoefte teleurgesteld. Vanuit onze persoonlijnke geschiedenis werken we aan een overlevingsstrategie die erop gericht is zo min mogelijk verdere kwetsuren op te lopen. In gesprekken met anderen kunnen we (onbewust) onzelf willen beschermen door werkelijk contact, kwetsbaarheid en verantwoordelijkheid in het hier en nu te vermijden. Wanneer dit gebeurt dan verleiden we onszelf en de ander tot Spelen in de Dramadriehoek. Drie ‘rollen’ zijn gedefinieerd. *Aanklager: een aanklager is iemand die andere mensen naar beneden haalt en ze kleineert. Hij beschouwt anderen als minderwaardig en als niet-oké. De aanklager: treft geen blaam, is niet zelf verantwoordelijk, heeft het gevoel beter te zijn dan de ander, houdt anderen op afstand. *Redder: een redder reageert door hulp aan te bieden vanuit een superieure positie. Ongevraagd redden. Hij denkt: “ik moet al die anderen helpen omdat zij het zelf niet kunnen”. In feite ziet de redder anderen ook als minderwaardig. De redder laat zien hoe goed hij is. *Slachtoffer: een slachtoffer is ervan onvertuigd dat hij het in zijn eentje niet kan bolwerken. Vaak onbewust zoekt het slachtoffer een redder of een aanklager, beiden houden hem klein. Het slachtoffer hoeft niet na te denken, hoeft niet te kiezen, heeft geen verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag, wordt door anderen verzorgd. Elk van de rollen in de dramadriehoek houdt een miskenning in. De drie rollen zoals beschreven in de dramadriehoek zijn ‘niet-authentiek’. Als mensen een van deze rollen op zich nemen, dan reageren zij meer op het verleden dan op het hier-en-nu. Zij gebruiken oude kindstrategieën waartoe zij als kind zelf besloten dan wel overnamen van hun opvoeders. Waarom Drama? Omdat we niet op een gelijkwaardige manier met elkaar communiceren, we spreken de ander niet daadwerkelijk op z’n verantwoordelijkheid aan, we staan persoonlijke groei van de ander in de weg, we elkaar in de greep van het drama houden. Er bestaan ook échte redders, aanklagers en slachtoffers, hier doelen wij in dit model niet op.