Principes reiken een kader aan voor ons doen en laten in het leven.
Principes zijn weerbarstig. Ze wijken niet voor andere gedachten. Ze laten zich niet in met wat de meerderheid ervan vindt. Een kenmerk van principes is, dat ze eenvoudig zijn. Bijvoorbeeld: Ieder mens is kind van ouders.
Een principe toont de verschijning van wat is. Het wijst ons op verbinding tussen wat is en hoe we dat kunnen waarnemen. Het ‘Zijn’ komt in het leven nu eenmaal tot ‘Verschijning’. Verschijning manifesteert zich in een vorm.
Zijn gaat vooraf aan Doen. Soms draaien mensen deze volgorde om. Dan vinden we bijvoorbeeld dat we iets moeten doen om er te mogen zijn. Maar iets doen gaat nu eenmaal niet, als je er niet bent.
Er ontstond een nieuwe opening voor iemand, die veel zorgtaken op zich had genomen. “Het moet wel!” zei ze. “En jij dan?” vroeg ik. Ze haalde haar schouder een beetje op. Toen zei ik het net iets anders: Je kunt er niet voor de ander zijn, als je er zelf niet bent. Dat opende voor haar een andere manier van kijken naar haar zelf.
Eenvoud die doorklinkt wil de complexiteit van onze gedachten nog wel eens doorbreken.
In de manier waarop mensen met principes omgaan, herken ik nogal eens dat een overtuiging vóór het principe wordt geplaatst. De gedachte bepaalt dan als het ware de verschijning. Dat is wel de wereld op z’n kop. Eerst is er de verschijning, en vervolgens kunnen we daar inderdaad iets van vinden.
Er verschijnt een grijs haartje bij mijn slaap. Het haartje is er. Vervolgens kan ik daar iets van vinden. Vind ik, dat ik nu ineens een stukje ouder ben?
Om de volgorde tussen principe en overtuiging wat makkelijker te doorzien, helpt wellicht het volgende onderscheid:
· Een principe legt een ordening voor, waar we weet van hebben.
Ordeningen zoals bijvoorbeeld: groot – klein, dag – nacht, leven – dood, man – vrouw, verleden – toekomst.
· Een overtuiging legt een logisch verband voor, dat we kunnen begrijpen.
Weten is de bron van de kennis. Kennis is de bron van bewustwording. Deze ordening volgend, past ons begrijpen binnen ons weten. We weten meer, dan we begrijpen. We kunnen niet begrijpen, waar we geen weet van hebben. Principes verschaffen ons een ordenend kader voor onze gedachten. Dat levert ons een daadwerkelijk gefundeerde mening op.
We kunnen leren schakelen tussen ons weten en ons begrijpen. In de Trainersopleiding Weg van veranderen gaan we hier nadrukkelijk op in. In de opleiding werken we vanuit de vraag die er is. Ieder antwoord leidt vervolgens tot een nieuwe vraag. Net zo lang tot we een principe herkennen. Dit proces leidt tot inzichten voor onszelf, voor de ander en voor het systeem waaraan we deelnemen, thuis, op het werk of waar dan ook. Zo kunnen we elkaar meenemen en hebben we invloed door vanuit ontwikkeling te groeien en te bloeien. En dit proces kun je leren begeleiden als leidinggevende, procesbegeleider, trainer, of coach met een groep, team, cursist, cliënt.
Er is beslist veel te doen! Herkenbaar in de wereld zijn dynamieken die flink uit balans zijn geraakt. Het helpt niet om over deze dynamieken meningen te ventileren, zonder de principes die in het leven gelden als kader te benutten. Gebrek aan contact wordt nu eenmaal niet opgelost door strijd, terwijl gebrek aan contact wel een trigger voor strijd kan zijn.
Meningen, die het kader van principes hebben misgelopen, kunnen voedingsbodem zijn voor ongepaste keuzen. Ongepast is dan letterlijk te nemen: de keuze is dan niet ‘in orde’. En dat leidt soms tot onbeheersbare situaties, met schade tot gevolg. Herkenbare voorbeelden van ongepaste verschijningsvormen in de grote buitenwereld zijn: milieuproblemen, oorlogen, onverwerkt slavernijverleden, discriminatie, sociale en economische onbalans. Dit is een droevige en incomplete opsomming. En die grote buitenwereld heeft effect op de systemen waarin we zelf actief deelnemen: familie, werk, sociale omgeving, e.d.
Een holistisch principe is: In het kleine is het grote ook. Dit principe helpt ons, om in ons zelf te herkennen wat er in het grotere om ons heen gebeurt. We zijn deelnemer in vele systemen. De buitenwereld komt zo bij ons binnen. En dat markeert iedere keer weer een hoopgevend begin. Want we zijn ook zelf degene die leiderschap kunnen nemen over de eigen binnenwereld. En vanuit onze binnenwereld kunnen we in contact treden met de buitenwereld, gericht op wat ons te doen staat.
Zoals ik het zie, is betrokken leiderschap anno nu dringend nodig. Ik bedoel, dat we ons weten betrekken voor onszelf, voor de ander en voor het systeem. De noodzaak om met nieuwe antwoorden te komen, wordt vooraf gegaan door de noodzaak om ons open te stellen voor de vragen die zich nu aandienen. Dat verschaft openingen, nieuwe inzichten en passende vormen dwars door chaotische situaties heen. De Trainersopleiding Weg van veranderen is hiervoor ontwikkeld. Sluit je aan? We starten weer in het nieuwe jaar.
Horizontaal
Weten is de bron van kennis
Kennis is de bron van bewustwording
Deze ordening is voor het hoofd soms verdraaid lastig
Maar ja, oerbeginselen veranderen niet mee met veranderende meningen
Hoe handig ook verwoord
De horizon spreekt voor zich
Zijn eigen taal
